2017 yil iyul oyida Markaziy bank jismoniy shaxslarga overdraft kreditlarini bank plastik kartasi orqali berish tartibini tasdiqladi.
2019 yil avgust oyi holatiga ko‘ra, banklar 16%dan 38%gacha bo‘lgan overdraftlarni taklif qilmoqdalar. Kredit muddati — bir yilgacha. Qarz oluvchining oylik daromadidan kelib chiqib, limit individual ravishda belgilanadi.
Foizlar faqat amalda ishlatilgan pullar bo‘yicha hisoblanadi. Overdraft avtomatik ravishda ish haqi yoki boshqa to‘lov hisobvaraqga o‘tkazilishi bilan o‘chiriladi. Shuning uchun, qarz oluvchi qarzni to‘lash haqida tashvishlanishiga hojat yo‘q. Bu overdraftning kreditlar bo‘yicha afzalliklaridan biridir.
Ro‘yxatdan o‘tish uchun pasport, daromadlar to‘g‘risidagi ma’lumotnoma va kamdan-kam hollarda ish beruvchining ruxsati kerak bo‘ladi.
Mijoz muayyan miqdordagi mablag‘ni sarflab, qisqa vaqt ichida qarzni to‘laydi va darhol belgilangan limit doirasida yana bank vositalaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Masalan, iste’mol kreditini har safar pul kerak bo‘lganda qayta rasmiylashtirilish kerak.
Overdraftni yanada jozibador qiladigan asosiy element bu kreditning qisqa muddatliligidadir. Albatta, kreditlar bo‘yicha to‘lovlarni oddiy kreditlardagi kabi bir necha yilga teng taqsimlab bo‘lmaydi. Ammo qarzni tezda qaytarish ortiqcha pul to‘lamaslik imkonini beradi.
Masalan, qarz oluvchi smartfon sotib olmoqchi, kartada esa 2 mln so‘m yetmayabdi. U 30%li stavkada (o‘rtacha stavka) kredit oladi. 20 kundan so‘ng, uning kartasiga ish haqi tushiriladi, shundan so‘ng bank overdraftning barcha miqdorini yechib oladi. Bunday holda, ortiqcha to‘lov taxminan 33 ming so‘mni tashkil qiladi.
Quyida O‘zbekiston banklarida overdraft olish uchun shartlar ko‘rsatilgan.
Spot ma’lumotni aniqlashtirish uchun bankka murojaat qilishni tavsiya etadi, chunki shartlar o‘zgarishi mumkin.
Agrobank
Foiz stavkasi ko‘rsatilmagan. Kredit doimiy daromadi bank kartasiga tushadiganlarga beriladi. Maksimal hajm o‘rtacha ish haqining ikki baravaridan oshmasligi kerak.
Ta’minot sifatida mol-mulk garovi, sug‘urta polisi, uchinchi tomonning kafilligi, shuningdek ish beruvchidan kafolat xati qabul qilinadi.
Asia Alliance Bank
Yiliga 22%li stavka.
Mablag‘lar ish haqi yoki pensiya olish uchun ochilgan kartaga beriladi. Maksimal miqdor o‘rtacha ish haqining uch baravaridan iborat. Agar chegara 22 mln so‘mdan oshsa, ta’minot (sug‘urta polisi yoki mulk garovi) talab qilinadi. Bu overdraft summasining kamida 125%i miqdorida bo‘lishi kerak.
Aloqa Bank
Stavka — 30%.
Kredit, shuningdek, UzCard va UnionPay kobeyjing kartalariga ham beriladi, ulardan mamlakat tashqarisida foydalanish mumkin. Limit — o‘rtacha ish haqining uch baravari. Biroq, maksimal miqdor 22 mln so‘mdan oshmasligi kerak. Garov sifatida uchinchi tomonning kafilligi, sug‘urta polisi, mulk (depozit) qabul qilinadi.
Orient finans bank
Stavka — 25%.
Agar ariza beruvchi kamida uch oy ishlagan bo‘lsa overdraftga ulanishi mumkin. Kredit korporativ mijozlar ishchilariga ish haqining uch baravari miqdorida beriladi. Bank arizani bir kun ichida ko‘rib chiqadi. Kafil nafaqat ish beruvchi, balki ish haqi loyihasida ishtirok etayotgan qarz oluvchining hamkasblari ham bo‘lishi mumkin.
Turon bank
Foiz stavkasi — 30%, 36%.
Kredit mijoz maosh oladigan bank kartasiga o‘tkaziladi. Kredit summasi 12 oylik o‘rtacha ish haqi miqdorida belgilanadi. Overdraftdan foydalanishning oxirgi to‘rt oy davomida kredit limiti 25%ga pasaytirildi va oxirgi oyda kredit berilmaydi.
Xalq banki
Stavka — 16%.
May oyida bank pensionerlarga overdraft berishni boshladi. Maksimal hajm — tahminan 670 ming so‘m. Boshqa mijozlar uchun limit 6,7 mln so‘m atrofida belgilangan.
O‘zmilliybank
Stavka — 24%.
Overdraft bank xizmat ko‘rsatadigan korxona va tashkilotlar xodimlariga beriladi. Ikki oylik imtiyozli davr bor. Maksimal miqdor — ish haqining uch baravari.
Sanoat qurilish bank
Stavka — 28%.
Kredit, ish haqi va pensiya to‘lovlari uchun bank tomonidan chiqarilgan kartaga taqdim etiladi. Kredit summasi o‘rtacha oylik ish haqi asosida belgilanadi. Shartnoma imzolangandan so‘ng, PSB Mobile mobil ilovasi orqali bankdan pul mablag‘larini so‘rash mumkin bo‘ladi.
O’zagrosanoatqurilishbank
Stavka — 34%.
Kredit qarz oluvchining uch oylik ish haqi miqdorida beriladi, ammo uning miqdori 11 mln so‘mdan oshmasligi kerak. Agar mijoz kamida uch oylik ish tajribasiga ega bo‘lsa, overdraftga ulanishi mumkin. Kredit olishning shartlaridan biri bu kafolat beruvchi sifatida ish beruvchidan ruxsat olishdir.
Universal bank
Stavka 38%, 0%.
Mablag’lar ish haqi loyihasi doirasida chiqarilgan kartaga ajratiladi. O‘rtacha oylik ish haqining (pensiyaning) 3 barobarigacha bo‘lgan miqdorida. Shuningdek, bank kreditga alternativa sifatida “Unired” kartasini taklif qiladi. Undagi limit 18 mln so‘mga etadi. Arizani rasmiylashtirish uchun pasport va oylik daromadi kamida 800 ming so‘m bo‘lgan ish haqi kartasi kerak. Karta sotib olingan tovarlar uchun 9 oy davomida foizsiz to‘lash imkonini beradi. Bundan tashqari, bank cheklangan miqdordagi sheriklarga ega. Karta bilan faqat 17 do‘konda to‘lash mumkin. Ular orasida Yoyo, Fratelli Casa, YSK, Media Park, Mi-store, Zoodmall, Arena Markaz va boshqalar bor.
Asaka bank
Stavka — 25%.
Kredit qarz oluvchining o‘rtacha ish haqidan uch baravar miqdorda beriladi. Imtiyozli muddat — 6 oy. Asosiy qarzni to‘lash kreditlashning oxirgi olti oyidagi teng ulushlarda amalga oshiriladi. Kredit ta’minoti — ish beruvchining kafolati.
Ziraat bank
Stavka — 23%.
Overdraft bankning korporativ mijozlari xodimlariga o‘rtacha oylik ish haqining (pensiya) uch baravari miqdorida taqdim etiladi. Bunday holda, murojaat etuvchi ish haqini 100% plastik kartada olishi kerak. So‘nggi olti oy davomida kredit har oy teng qismlarda to‘lanadi.
Infinbank
Stavka — 24−32%.
Bank klassik overdraft taklif qilmaydi. Biroq, InfinBlack kredit kartasini ochish mumkin. Kreditning maksimal miqdori 16 mln so‘m. Kartani ikki kun ichida eng yaqin bank filialida ariza qoldirib olish mumkin. Sug‘urta polisi yoki fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining kafilligi xavfsizlik sifatida qabul qilinadi.
Mikrokreditbank
Stavka — 26%. Maksimal miqdor — qarz oluvchi o‘rtacha ish haqining uch baravari miqdorida.
Ilgari Spot O‘zbekiston banklaridagi iste’mol kreditlarida sodir bo‘lgan o‘zgarishlar haqida yozgan edi.
