Kamron Zaripov — Qoraqalpog’iston Respublikasi To’rtko’l tumanida tug’ilgan. Dasturchi, IT-tadbirkor. Fond bozorida savdo operatsiyalarini amalga oshirish uchun mobil ilova (Sarmoyador) ishlab chiqqan.
Shuningdek, “Espihouse” (ko'chmas mulk oldi-sotdisiga mo’ljallangan platforma) hamda “Espiservis” (kommunal va xo’jalik ishlarida xizmat ko’rsatuvchi mobil ilova) kabi dasturlarni yaratgan. 18 yosh, IT — tadbirkor. U Spot’ga qanday qilib maxsus kurslarga bormasdan dasturchiga aylangani, marketingni tushunmaydigan tadbirkorlar va kelajakdagi rejalari haqida so’zlab berdi.
Moliyaviy erkinlik sari
Fond bozoriga kirib kelishimga, umuman olganda daromadi yuqori bo’lgan kasb egasiga aylanishimga barcha uchun tanish bo’lgan moliyaviy ehtiyoj masalasi sabab bo’lgan. Internet orqali pul topish mavzusi doimo barcha uchun qiziq bo’lib kelgan. 2018-yilda birinchi bor “birja” so’zini eshitib, shunga aloqador kanal va saytlarni faol kuzata boshladim.
O’shanda tasodifan telegram kanal orqali “Forex” platformasi ishtirokchisiga aylandim va daromad ko’rishni boshladim. Ammo bu usulda pul topish tavakkalchilikka asoslanganligi va kimningdir yutqazishi evaziga yuzaga kelayotganligini tushunganim zahoti platformada ishlashni to’xtatdim.
Uning o’rniga investitsion kompaniya orqali hisob ochib, O’zbekiston fond bozorida savdo qila boshladim. Shundan buyon birjaning faol ishtirokchisiman.
Albatta bu bilan cheklanib qolganim yo’q. Hozirda ko’plab shov-shuvlarga sabab bo’layotgan kriptovalyutalar savdosiga ham qiziqdim.
Investitsiyani asosan nomi unchalik mashhur bo’lmagan altkoinlarga kiritaman. Chunki vaqti kelib ularni bitkoinning kelajagi kutib turgan bo’lishi mumkin.
Foto: Spot
Mobil ilovalar, saytlar ishlab chiqish ham e’tiborimni tortdi va Google qidiruv tizimi, Youtube orqali videolar tomosha qilib, amaliyotda sinab ko’rishni boshladim.
Daromad manbalari
Dasturchi bo’lish uchun maxsus kurslarga bormaganman. Asosan video ko’rsatmalar orqali o’rganar edim.
Hozirgacha o’zim va xalqaro hamkorlar ishtirok etgan hamda muvaffaqiyatli yakunlangan loyihalar soni 25 dan ortiq. Hamkorlarning asosiy qismi Rossiya, Hindiston, Qozog’iston kabi davlatlardan. Barcha sohalarda eng arzon ishchi kuchi Hindistonda mavjud.
Agar mijoz biroz murakkab loyihaga buyurtma bersa, albatta ularga murojaat qilaman. Bir tomondan ulardan loyihaning ikir- chikirlarini o’rganish, boshqa tomondan esa vositachilik uchun foyda olish yanada ko’proq izlanishga undaydi.
Mobil ilovalarni Java orqali dasturlayman. Tabiatan dangasaroqman, shuning uchun kodlarni yodlamayman. Ish jarayonida qayta va qayta kiritish ularni uzoq yillar saqlanishini ta’minlaydi. Mobil dasturlash va sayt yaratishdan tashqari grafik dizaynerlik bilan ham shug’ullanganman.
Mehnatga yarasha haq to’lanishi kerak
Professioonal Google qidiruvchilik boshqa ko’nikmalarni ham shakllantira bordi. Videomontaj va effektlar bilan ishlashni o’rgandim. Ishlar doim ham a’lo ketavermagan. Brokerlik hisobini ochib bergan invest kompaniya vakillari mendan fond bozorida savdo — sotiq qilish bo’yicha demo videolar tayyorlab berishimni so’rashgan. O’rtada og’zaki kelishuv bo’lgan.
Bir soatlik jami 6 ta video tayyorladim. Afsuski, kompaniya egasi pul to’lashdan bosh tortdi. Men ham tayyorlagan videolarimni hech ikkilanishlarsiz Youtube' dagi sahifadan olib tashladim.
Foto: Shaxsiy arxivdan
Chiqargan xulosam shunday bo’ldiki: ishonchli mijoz tanlay olish ham katta ahamiyatga ega. Buyurtmaga sarflagan vaqtingiz va resursni qadrlay olmaydigan kishilardan uzoqroq bo’lgan maqul.
Shaxsiy token
Oylik daromadim har xil ko’rinishga ega. O’rtacha $2000 deya ayta olaman.
Mablag’larimni teng taqsimlagan holda bir qismini fond bozoriga, boshqa qismini kriptovalyutalar bozoriga, ish jihozlarimni yangilashga hamda shaxsiy ehtiyojlarimga sarflayman.
Hozirda “SARMOYA” deya nomlangan shaxsiy tokenni savdo platformasiga joylashtirish ishlari bilan bandman.
Foto: Shaxsiy arxivdan
Fond bozori uchun ishlab chiqilgan android mobil ilovani rasmiy vakillarga jo’natdim. Ular mendan taqdimot o’tkazishimni va barcha tafsilotlarni tushuntirib berishimni so’rashdi. Shuningdek, ilovani Google Play ga joylashtirish uchun so’rov yubordik. Ammo rad javobini oldik. Umid qilamanki. rasmiy e’lon qilingach, ilovaning IOS versiyasini ham ishlab chiqamiz va ommaga taqdim etamiz.
Ishga taklif qilishdi
Dasturchi deya “sarafan radio” orqali meni ishga taklif etishdi. Qo’shni shaharda joylashgan bu kompaniya men doimiy topayotgan oylik daromadning ikki barobar ortig’ini taklif etdi.
Ammo men rad etdim. Sababi erkin muhit va fantaziya faqatgina o’zim uchun zavqlanib ishlayotganimda keladi. Ish jarayonini yaxshi ko’rish va erkinlikni qisman cheklagan holda kimgadir “bo'ysunib” ishlash rejalarimni butkul chalkashtirib yuboradi.
Albatta buni dasturchilar yaxshi tushunishadi. IT Park va boshqa xalqaro rezident kompaniyalarga ishga kirish uchun kurslarga borish zarur. Chunki ular suhbat jarayonida siz Google va Youtube' da javobi bo’lmagan masalalarni taqdim etishadi.
SMM agentlikni yopdik
2020- yilda bir qancha mutaxassislar bilan birga marketing va reklama bo’yicha xizmat ko’rsatuvchi SMM agentligini ishga tushirdik. Uni “Veelico” deya nomladik.
Kopirayter, videomeyker, fotograf, marketolog, grafik dizayner va boshqa mutaxassislar birgalikda jamoa bo’lib ishlar edik.
Shunday vaziyatlar bo’lar ediki, bizga ishni ishonib topshirgan mijoz kompaniyalar noan’anaviy uslubdagi posterlar va matnlarni qabul qila olishmas va sohani tushunmaganliklari sabab bizni oddiy formatga “kirishimizni” buyurishar edi.
Foto: Shaxsiy arxivdan
Tabiiyki mehnat uchun haq ham to’lashmas edi. O’sha paytdagi cheklovlar yana bir bor davlat korxonasi yoki xususiy kompaniyada ishlashni xohlamasligimga sabab bo’lgan.
Maslahatlar. Daromadi yuqori bo’lishini istagan har qanday inson avvalo fikrlashini o’zgartirishi kerak. Menda ham xuddi shunday holat Robert Kiyosakining “Boy ota, kambag’al ota” asarini o’qigach yuz berdi. Ijobiy fikrlar biznesni olg’a yurishiga va yangi g’oyalarni kashf etishga yordam beradi.
Bundan tashqari, Artur Konan Doylning “Sherlok Xolms va Doktor Uotson” asari ham har tomonlama dunyoqarashni o’stiruvchi kitob deya hisoblayman. Deduksiya biznesmenlar yillar davomida mashq qilib qo’lga kiritadigan ko’nikma. Kitob yordamida uni anglab yetish va hayotga tatbiq etish jarayoni tezlashadi.
Albatta maqsadsiz qilingan har qanday harakatning natijasi nolga teng. Shunday ekan, nima xohlashingizni anglagan holda ish tuting.
Tadbirkor — buyuk inson, IT — dasturchi ham buyuk inson. Ikkalasini birlashtirganda buyuk kvadrat hosil bo’ladi. Mening maqsadim mana shu maqomga erishish.
