Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki Markaziy Osiyo mamlakatlari iqtisodiyotining o‘sishini biznesning Rossiyadan ko‘chirilishi bilan bog‘liq deb hisobladi, deya xabar bermoqda “RBC” nashri.
“YeTTB” hisobotida qayd etilishicha, Markaziy Osiyo mamlakatlari iqtisodiyotining o‘sishi 2023-yilda 4,9%ni, 2024-yilda esa 5,4%ni tashkil etadi.
Hujjatda ta’kidlanganidek, o‘sish sur’atlarining tezlashishi infratuzilmaga investitsiyalar oqimi, energiya narxining yuqoriligi va biznesning Rossiyadan ko‘chirilishi bilan bog‘liq.
“Sentabr oyidan xom ashyo eksport qiluvchi mamlakatlarda neft va gaz narxlarining oshishi va ishchi kuchi, kapital va pul oʻtkazmalari oqimining oshishi, shuningdek, vositachilar orqali savdo hajmining oshishini aks ettiradi”, — deyiladi hisobotda.
Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Moʻgʻuliston, Tojikiston va Turkmanistonda 2023-yilda oʻrtacha iqtisodiy oʻsish bank faoliyat yuritayotgan barcha mamlakatlar orasida eng yuqori boʻlishi kutilmoqda (barcha mintaqalar boʻyicha umumiy prognoz 2,1% oʻsish).
Shuningdek, real YaIM eng koʻp oʻsishi Tojikiston (8%), Qirgʻiziston va Moʻgʻuliston (har biri 7%), Turkmaniston va Oʻzbekistonda (har biri 6,5%), Qozog‘istonda esa 3,5% darajasida bo‘ladi.
Shu bilan birga, hisobotda Markaziy Osiyo (Qirg‘iziston, Qozog‘iston va O‘zbekiston) va Kavkaz (Armaniston va Gruziya) mamlakatlarida 2022-yil sentabr-oktabr oylarida “YeTTB” ishtirok etayotgan boshqa mamlakatlardan farqli o‘laroq, real ish haqining o‘sishi qayd etilgan.
Bu eksport va importning o’sishi, shuningdek, sarmoya oqimi va Rossiyadan o’qimishli migrantlarning kelishi, shuningdek, energiya narxining yuqoriligi bilan baholandi.
Mutaxassislarning fikricha, Yevropa Ittifoqi, Buyuk Britaniya va AQShdan Markaziy Osiyo va Kavkazga eksport keskin oshdi, bu esa vositachilik savdosining o‘sishidan dalolat beradi: tovarlar Markaziy Osiyo mamlakatlariga eksport qilinadi, keyin esa Rossiyaga qayta sotiladi.
Armaniston va Qirg‘izistonda bunday savdo yalpi ichki mahsulotning 4−6%ini tashkil qilgan.
“Bu logistika sanoatining o’sishiga olib keldi, bu mahalliy valyutaning dollarga nisbatan mustahkamlanishini qo’llab-quvvatlaydi”, deb ta’kidladi “YeTTB”.
Avvalroq “Spot” 2022-yilda “YeTTB” O‘zbekistondagi loyihalarga qariyb $900 mln sarmoya kiritgani haqida yozgandi.
