Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi ekspertlari O‘zbekiston hududlaridagi ishbilarmonlik faolligini tahlil qildi (“Spot"da mavjud).
O‘tgan sentabr oyidagi soliq tushumlari hajmi 2022-yilga nisbatan 6,1%ga oshgan. Shu bilan birga, soliq tushumlarining sezilarli o‘sishi Jizzax (43,4%), Toshkent (25,0%), Sirdaryo (23,9%), Navoiy (22,4%), Namangan (17,1%) viloyatlarida va Toshkent shahrida (18,8%) qayd etildi.
Soliq tushumlari manbalari bo‘yicha daromad solig‘i tushumlari 24%ga, mol-mulk solig‘ini 27%ga va yer solig‘ini 20%ga oshdi.
Eng kam soliq tushumlari Xorazm (6,3%), Qashqadaryo (8,4%) viloyatlarida va Qoraqalpog‘istonda (8,9%) qayd etildi.
Tahlil qilinayotgan davr uchun bojxona to‘lovlari bo‘yicha tushumlar 21,2%ga oshdi. Eng yuqori o‘sish Jizzax (101,8%ga), Surxondaryo (40,6%), Samarqand (33,3%), Andijon (25,8%), Toshkent (25,8%), Namangan (19,9%) viloyatlarida va Toshkent shahrida (27,5%) kuzatildi.
Bojxona daromadlarining o‘sishi asosan mahsulot turlari, transport uskunalari va uning butlovchi qismlari, texnik jihozlar, metallar va buyumlar, elektrotexnika va oziq-ovqat mahsulotlari bo‘yicha importning oshgani bilan bog‘liq bo‘ldi.
Bojxona qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, yil boshidan buyon eksport hajmi Farg‘ona, Toshkent, Jizzax va Namangan, Qoraqalpog‘iston va poyaxtda kamaygan.
Bu pasayish ip-kalava, mineral o‘g‘itlar va trikotaj buyumlar, metallar, oziq-ovqat mahsulotlari, meva-sabzavotlar, plastmassa va ulardan tayyorlangan mahsulotlar eksportining qisqarishi bilan bog‘liq.
Eksport o‘sishi Xorazm, Surxondaryo, Sirdaryo, Qashqadaryo va Navoiy viloyatlarida qayd etildi.
Tijorat banklari tomonidan berilgan kreditlar hajmi 12,5%ga oshdi. Kreditlar berishda Sirdaryo (41,4%), Xorazm (24,0%), Navoiy (22,7%), Jizzax (22,7%) viloyatlarida va Toshkent shahrida (24,6%) sezilarli o‘sish qayd etildi.
O‘zbekiston tovar-xom ashyo birjasida tuzilgan bitimlar hajmi 2,3%ga kamaydi. Birja faolligining o‘sishi Sirdaryo (22,3%), Andijon (4,6%), Samarqand (2,9%) hamda Qoraqalpog‘iston (8,7%) va Toshkent shahrida (4,7%) davom etdi. Namangan va Qashqadaryo viloyatlarida ijobiy turg‘unlik kuzatildi.
Bu hududlarda bitimlar hajmining o‘sishi paxta tolasi, bug‘doy uni, sanoat chigiti, bug‘doy, rangli metallar, qurilish va maishiy materiallar, dizel yoqilg‘isi, avtomobil benzini, mineral o‘g‘itlar, suyultirilgan gaz, shakar, qora metallar va polietilen kabi mahsulotlar savdosini ko‘paytirish orqali ta’minlanadi.
Tahlil qilinayotgan davrda qariyb 66 mingta yangi xo‘jalik yurituvchi subyekt tashkil etilgan bo‘lib, ularning eng ko‘pi Farg‘ona, Samarqand, Toshkent, Xorazm, Qashqadaryo viloyatlarida va Qoraqalpog‘istonda ro‘yxatga olingan. Faqatgina poytaxt yetakchi bo‘lib qolmoqda, chunki Toshkentda 13 mingga yaqin korxona tashkil etildi.
O‘tgan yilning yanvar-sentabr oyida soliq tushumlari hajmi 17,3%ga oshgandi. 2022-yilda esa soliq organlari tomonidan 148,4 trln so‘m tushumlar ta’minlangan.
