So‘nggi yillarda O‘zbekistonda masofaviy bank xizmatlari ancha ommalashdi. Bu haqda “Mastercard” hisobotida aytilgan (Spot'da mavjud).
Agar 2018-yilda butun mamlakat bo‘ylab onlayn tranzaksiyalardan 8 mlnga yaqin foydalanuvchi bo‘lgan bo‘lsa, 2022-yilda ularning soni 30 mlnga yetdi.
Birgina o‘tgan yilning o‘zida onlayn-kassalar orqali amalga oshirilgan tranzaksiyalar hajmi $14 mlrdni yoki o‘tgan yildagidan 1,5 barobar ko‘pni tashkil qildi.
QR-kodli to‘lovlarning mashhurligi yanada tez o‘sdi. O‘tgan yili ulardan 63 ming kishi foydalangan, bu 2021-yilga nisbatan to‘rt baravar ko‘p va to‘lovlar $1,4 mlndan $17 mlngacha ko‘tarilgan.
O‘sish omillaridan biri COVID-19 pandemiyasi va uning iste’mol odatlariga ta’siri edi. Onlayn to‘lovlarga bo‘lgan yuqori talab raqamli moliyaviy xizmatlarning rivojlanishiga turtki bo‘ldi, deydi tahlilchilar.
Internetga kirishning chuqurroq kirib borishi fintech ilovalarining ko‘payishiga yordam berdi. Oxirgi besh yilda O‘zbekiston fuqarolari orasida internetdan foydalanuvchilar soni har yili o‘rtacha 14%ga, mobil aloqa abonentlari esa 7,8%ga oshgan.
Banklarning raqamli xizmatlarga burilishi ham davlat siyosatining natijasi edi. 2020-yildan boshlab hukumat bank sektorini isloh qilish bo‘yicha uning samaradorligini oshirish va unda davlat ishtirokini qisqartirish bo‘yicha strategiyani qabul qildi.
Kredit tashkilotlari o‘zlarining kredit va depozit portfellarini diversifikatsiya qilish uchun imtiyozga ega bo‘ldilar. Chakana mijozlar va kichik va o‘rta korxonalarni jalb qilish uchun ular yangi xizmatlar va mahsulotlarni joriy qilmoqdalar.
Oxirgi to‘rt yilda muomaladagi bank kartalari soni qariyb 79%ga — 19 mln donadan 34 mlnga oshdi. Ayniqsa, faol o‘sish 2020 va 2022-yillarda kuzatildi (mos ravishda 6 mln va 7 mln dona).
Demografik ma’lumotlar kelgusi yillarda mahalliy fintex bozorining salohiyatini ko‘rsatadi. O‘zbekiston aholisining yarmidan ko‘pi mehnatga layoqatli yoshda bo‘lib, yosh aholining yuqori ulushi yangi bank mahsulotlari uchun qulaydir.
Bundan tashqari, aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromad faqat so‘nggi besh yil ichida ikki baravar ko‘payib, oyiga $320ni tashkil etdi. “Mastercard” farovonlikning o‘sishi va urbanizatsiya fintex sektorining yanada rivojlanishiga hissa qo‘shishini kutmoqda.
Avvalroq “Spot” O‘zbekistondagi elektron tijorat bozoridagi imkoniyatlar va xavflar haqida yozgandi.
