Joriy yilning o‘n oyida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $51 mlrdni tashkil etdi hamda 2022-yilning mos davriga nisbatan 25,2%ga o‘sdi. Bu haqda Statistika agentligi ma’lumotlarida keltirilgan.
Eksport hajmi o‘tgan yilga nisbatan 29,1%ga o‘sib, $20,47 mlrdni, import hajmi esa nisbatan sekinroq o‘sish bilan (22,7%), $30,5 mlrdni tashkil etdi.
Oktyabr oyida xorijga oltin yetkazib berish hajmi $6,87 mlrdgacha oshgan, ko‘rsatkich o‘tgan yilgi darajadan 2,3 barobar ko‘p. Shunga qaramay, salbiy savdo balansi $10,03 mlrddan (+11,3%) oshdi.
Xitoy eng yirik savdo hamkori sifatida yetakchilikni saqlab qolmoqda hamda yanvar-oktabr oyida o‘zaro tovar ayirboshlash hajmi $10,8 mlrdni yoki umumiy hajmning 21,2%ini tashkil etdi. Mazkur mamlakatdan import hajmi $8,74 mlrdga yetgan.
Shuningdek, Rossiya O‘zbekiston uchun asosiy eksport bozori bo‘lib qolmoqda, mamlakat bilan tovar ayirboshlash $7,93 mlrdni tashkil etdi. Shundan $2,66 mlrdi eksport hajmiga to‘g‘ri keladi.
Bundan tashqari, Qozog‘iston ($3,6 mlrd), Turkiya ($2,61 mlrd) hamda Janubiy Koreya (1,87 mlrd) bilan faol savdo olib borilmoqda.
Eksport
Oltinni hisobga olmaganda, ishlab chiqarilgan mahsulotlar yana tovar eksportining yetakchi obyektiga aylandi. Ko‘rsatkich 7,5%ga kamayganiga qaramay, mahsulotlar $3,37 mlrd tushum keltirdi.
Yarimdan sal ko‘pi to‘qimachilik va gazlamalar ($1,72 mlrd, -9%), uchdan bir qismi rangli metallardan ($1,13 mlrd, -10,1%) to‘g‘ri keldi. Po‘lat va cho‘yan eksportidan tushgan daromad 30,9%ga ($170 mln), metall buyumlar — 12,7%ga ($109,7 mln) oshdi.
Oziq-ovqat mahsulotlaridan $1,45 mlrd tushum bo‘ldi (+14,1%). Uning asosiy qismini meva-sabzavot ($964,7 mln, +6,1%) va don mahsulotlari ($408 mln, +54,8%) tashkil etdi. Go‘sht mahsulotlari eksporti qariyb 4 baravarga ($2,7 mln) oshdi.
Mashinasozlik mahsulotlarini yetkazib berish 43,5%ga o‘sib, $1,09 mlrdni tashkil etdi. Xususan, “boshqa transport uskunalari” bo‘limida yetkazib berish 11,9 barobarga ($95,3 mln), asbob-uskunalar va elektronika 2,6 barobarga ($101,9 mln) oshdi.
Avtomobillar va ularning butlovchi qismlari eksporti ham sezilarli darajada oshdi ($408,1 mln, +43,9%). Ofis mashinalari yetkazib berish ikki barobarga ($23,7 mln), ixtisoslashgan mashinalar esa chorakdan ko‘proqqa ($59 mln) o‘sdi.
Kimyoviy mahsulotlar eksporti o‘tgan yilgi darajasini deyarli tiklandi — $1,08 mlrd). O‘g‘itlarning 25,5%ga ($265,6 mln) kamayishi noorganik moddalar ($445,5 mln, +28,5%) hisobiga qoplandi.
Iste’mol tovarlari va boshqa tovarlar sohasida eksport hajmi $1 mlrdni tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan 15,1%ga yuqori. Shunday qilib, kiyim-kechak yetkazib berish $840,2 mlnga yetdi, poyafzal ($29,3 mln) va mebel ($12,9 mln) eksporti kamaydi.
Tovarlarning aksariyati hali ham kamayib bormoqda. Gazdan tushum 47,9%ga ($458,2 mln), ko‘mir, koks va briketdan besh barobarga ($18 mln), elektr energiyasidan esa ikki barobarga ($50,3 mln) kamaydi. Shu bilan birga, neft va neft mahsulotlarini yetkazib berish ikki barobarga oshib,$ 259,2 mlnga yetdi.
Import
Tovarlar importi tarkibida mashinasozlik mahsulotlari $11,7 mlrd (+49,6%) bilan oldinda. Avtotransport vositalari importi $3,52 mlrd, jumladan, butlovchi qismlar uchun $1,17 mlrdga tushdi. Maxsus sanoat mashinalariga $2,34 mlrddan ortiq mablag‘ sarflandi.
Elektromobillar yetkazib berish hajmi 69,3%ga ($1,35 mlrd), elektronika esa 66,1%ga ($745,9 mln) oshdi. Samolyotlar importiga xarajatlar ham o‘sishda davom etmoqda va $614,1 mlnni tashkil etdi.
Ishlab chiqarilgan mahsulotlarni xarid qilish$ 5,13 mlrdga (+8,2%) tushdi. Cho‘yan va po‘lat yetkazib berish o‘tgan yilgi darajada saqlanib qoldi ($2,07 mlrd), shu bilan birga mato importi chorakdan ko‘proqqa ($562,5 mln) oshdi.
Uchinchi o‘rinda $4,02 mlrd bilan kimyo mahsulotlari, o‘g‘itlar importi esa 2,4 barobar oshib, $150,7 mlnni tashkil etdi, farmatsevtika mahsulotlari yetkazib berish hajmi $1,3 mlrdga yetdi, biroq o‘tgan yilga nisbatan bir oz pasaygan.
Oziq-ovqat importi $2,84 mlrdni (+5,6%) tashkil etdi, shundan $940,9 mlni (+14,6%) don mahsulotlariga to‘g‘ri keldi. Shakar va qandolat mahsulotlariga $475,3 mln (-0,4%), qahva, choy, kakao va ziravorlar uchun esa $299 mln (+22,6%) sarflangan.
O‘zbekiston yoqilg‘i-moylash materiallari importini ham sezilarli darajada oshirdi. Neft va neft mahsulotlarini yetkazib berish $1,24 mlrdga (+25,6%), gaz yetkazib berish $561,7 mlnga (2,1 barobar) yetdi. Ko‘mir xaridlari ham sezilarli darajada oshdi — $161,2 mln (+73,2%).
Avvalroq O‘zbekiston, Afg‘oniston va Pokiston o‘zaro savdo hajmini oshirishi haqida xabar berilgandi.
