Banklardagi ipoteka kreditlari. 2024-yil iyun oyi bo‘yicha

O‘zbekistonda banklar ikki turdagi ipoteka kreditlarini berishadi: davlat dasturiga bo‘yicha — faqat foydalanishga topshirilgan yangi binolardagi kvartiralar uchun beriladi, oddiy — ham yangi binolardagi kvartiralar, ham ikkilamchi uy-joylar uchun ajratiladi.

Davlat dasturi bo‘yicha ipoteka krediti stavkalar yiliga 17−18% orasida o‘zgarib turadi (Iqtisodiyot va Moliya vazirligi hisobidan). Biroq, bunday kreditlar miqdori cheklangan. Ikkinchi turdagi kredit miqdori cheklanmagan, ammo foiz stavkasi ancha yuqori, chunki bunday kreditlar bankning o‘z mablag‘lari hisobidan moliyalashtiriladi.

Davlat dasturi bo‘yicha ipoteka kreditlarini 10ta bankdan olish mumkin. Yillik stavka 16,5−18%ni tashkil qiladi. Kredit 20 yil muddatga beriladi.

Bunda ba’zan imtiyozli davr ham beriladi va u ikki oydan ikki yilgacha davom etishi mumkin. Bu vaqt mobaynida qarzdor kredit bo‘yicha faqat foizni to‘lab turishi va qarzning asosiy qismini to‘lamasligi mumkin.

Davlat dasturi bo‘yicha ipotekada maksimal summa Toshkentdagi uylarga 420 mln so‘m berilib, Qoraqalpog‘iston Respublikasi va boshqa viloyatdagilarga esa 330 mln so‘mni tashkil qiladi.

Kam ta’minlangan fuqarolar uchun dastlabki to‘lovni qoplash uchun belgilangan subsidiya miqdori 32 mln so‘mni tashkil etadi.

Ilgari dastlabki to‘lov summasi barcha banklarda bir xil — 15% edi. Endilikda 30%lik dastlabki to‘lov bilan stavka 17,5%ga, 50%dan 16,5%ga tushirildi.

Ipotekani rasmiylashtirish

Bank bo‘limiga birinchi marta borishdan avval kamida oxirgi 6 oydagi daromadlar to‘g‘risida ma’lumot tayyorlab qo‘ygan ma’qul. U bank xodimi bilan maslahatlashish vaqtida kredit qanday shartlar asosida ajratilishini aniqlash imkonini beradi.

Agar kreditni uzishga mablag‘ yetmaydigan bo‘lsa, hamkor jalb etish mumkin. Ariza beruvchi boshqa kredit bo‘yicha qarzdor bo‘lmasligi lozim.

Agar ipoteka shartlari qarz oluvchini qoniqtiradigan bo‘lsa, navbatdagi qadamga, ya’ni uy tanlash, uy quruvchi yoki mulk egasi bilan dastlabki shartnoma tuzish, mustaqil baholash o‘tkazish va boshqa hujjatlar to‘plashga o‘tish mumkin.

Kerakli hujjatlar:

• ariza;
• pasport yoki ID karta (arizachi va uning hamkoriniki);
• daromad to‘g‘risidagi ma’lumot (arizachi va uning hamkoriniki);
• uy-joy oldi-sotdi to‘g‘risidagi dastlabki shartnoma;
• kadastr hujjatlari.

Kredit uchun kerakli hujjatlar ro‘yxati bankning ichki siyosatiga ko‘ra o‘zgarishi mumkin.

Bank hujjatarni ko‘rib chiqib, arizani ma’qullagandan so‘ng qarzdor va bank o‘rtasida shartnoma tuziladi. Bu hujjat asosida uy xaridor nomiga rasman rasmiylashtiriladi, sug‘urta qilinadi va bankka garov rasmiylashtiriladi. Shundan keyingina quruvchi (yoki sotuvchining bank kartasiga) hisobiga pul o‘tkaziladi.

Ro‘yxat alifbo tartibida tuzilgan va banklarni tartiblamaydi. Ma’lumotlar banklarning rasmiy saytlari va call-markazlaridan olindi.

Davlat dasturi bo‘yicha ipoteka

*boshlang‘ich to‘lov 50% bo‘lganda kredit 17%ni tashkil qiladi

Oddiy ipoteka

Oddiy ipoteka kreditlari 13ta bank tomonidan beriladi. Kredit stavkasi 21%dan 30%gacha, to‘lash muddati esa 5 yildan 20 yilgacha.

Ipotek krediti olinayotganda dastlabki to‘lov qanchalik katta bo‘lsa, foiz stavkasi shunchalik past bo‘ladi.

**doimiy daromadga ega bo‘lmagan fuqarolar uy-joy narxining kamida 40%i miqdorida dastlabki badal to‘lashlari shart.