Avvalroq O‘zbekiston, Xitoy va Qirg‘iziston temir yo‘l qurilishi bo‘yicha kelishuv imzolagani haqida xabar berilgandi. Yuk tashish hajmi yiliga 15 mln tonnagacha bo‘ladi, iste’molchilarga yetkazib berish muddatlari 7 kunga qisqaradi.
Yaqin kelajakda mazkur temir yo‘l qurilishi bo‘yicha konsessiya shartnomasini imzolash rejalashtirilmoqda. Bu haqda 6-iyun kuni Pekinda transport vaziri Ilhom Mahkamov ma’lum qildi.
“Bugungi kelishuvning imzolanishi — bu faqat yo‘lning boshlanishi. Shu munosabat bilan birgalikdagi sa’y-harakatlar orqali quyidagi vazifalarni hal etish zarur, deb hisoblaymiz: loyihaning barcha texnik detallarini tasdiqlashni yakunlash, uni amalga oshirishning aniq muddatlari va bosqichlarini belgilash, qo‘shma korxona tashkil etishni qisqa vaqt ichida yakunlash. mumkin va konsessiya shartnomasini imzolash, — dedi Transport vaziri.
“O‘zbekiston 24” telekanaliga bergan intervyusida vazir imzolangan shartnomani ushbu temir yo‘l qurilishi yo‘lidagi tarixiy va birinchi huquqiy qadam ekanini qayd etdi.
Biroq, vazirning qayd etishicha, kelishuv tuzilganidan keyin hali ko‘p ishlar qilinishi kerak. Ishchi guruhning yig‘ilishi bo‘lib o‘tishi rejalashtirilgan bo‘lib, unda loyihani moliyalashtirish mexanizmlarining muhokamasi yakunlanadi.
“Joriy yilning oktabr oyida, kuzda [Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘lining] birinchi tamal toshini qo‘yib, qurilishni boshlash loyihasi ustida ishlashni davom ettiramiz”, — dedi Ilhom Mahkamov.
Shuningdek, “Markaziy Osiyo transport yo‘laklari” loyiha ofisi yaratilayotgan qo‘shma korxonada O‘zbekiston va Qirg‘izistonning ulushi 24,5 foizni, Xitoy esa 51 foizdan nazorat paketini olishini ma’lum qildi.
Temir yo‘l uzunligi 486 km bo‘lib, shundan 311,8 km Qirg‘iziston, 174 km Xitoy hududi orqali o‘tadi. Magistral yo‘lda 18ta temir yo‘l stansiyasi, umumiy uzunligi 26 km bo‘lgan 81ta ko‘prik, 41ta tunnel qurilishi rejalashtirilgan.
Qirg‘izistondagi loyihaning umumiy smeta qiymati $4,7 mlrdni tashkil etadi. Xitoy tomoniniki ochiqlanmagan.
Uch tomonlama temir yo‘lda yillik yuk tashish hajmi 2030-yilga borib 8 mln tonnaga, 2040-yilga kelib 10 mln tonnaga, 2050-yilga kelib esa 13,5 mln tonnaga yetadi.
Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishiga tayyorgarlik 2022-yilda boshlangan. Uch tomonlama kelishuv bilan loyihaning texnik-iqtisodiy asoslarini ishlab chiqish bo‘yicha ishlarni yakunlash belgilandi. Mayda keyingi bosqichlarni belgilovchi uch tomonlama hujjat imzolandi.
Qirg‘iziston transport va kommunikatsiyalar vaziri Tilek Tekebayevning ma’lum qilishicha, liniya davlat-xususiy sheriklik asosida qurilishi mumkin. Biroq O‘zbekiston Transport vazirligi rahbari o‘rinbosari Jasurbek Choriyev bu variant ko‘rib chiqilmasligini bildirdi.
Choriyevning so‘zlariga ko‘ra, loyiha $5 mlrdga baholangan. Vazir o‘rinbosari konsorsium tuzish yoki boshqa davlatlardan investorlarni jalb etish mumkin bo‘lgan variantni qayd etdi.
Mazkur temir yo‘l qurilishi 2024-yilda boshlanishi kutilmoqda. Temir yo‘l qurilishi bo‘yicha loyihaning asosiy kelishuvlari hal qilingan, uning qiymati taxminan $5,1 mlrdni tashkil qiladi. Uzunligi hozirgacha 454 km bo‘lishi mumkin.
