Mazkur maqola O‘zbekiston Marketing assotsiatsiyasi “Arxitektura loyihalash va dizayn studiyasi"ni, shuningdek, uning SAD studiyasini tashkil etishning boshlang‘ich bosqichida turgan direktori va boshqaruvchi hamkorini taqdim etadi.
Mariya, keling, dastlab, o‘zingiz haqingizda o‘quvchilarga qisqacha so‘zlab bersangiz.
Men Mariya Sultanova SAD, “Arxitektura va dizayn studiyalari” kompaniyasining boshqaruvchi hamkoriman. Men O‘zbekistonda tug‘ilib o‘sganman, butun professional faoliyatimni shu yerda qurganman hamda bu bilan juda faxrlanaman.
Men arxitektorman, mutaxassisligim — shaharsozlik. Hozir biz bu kasb haqida ko‘p eshitamiz, men o‘qigan yillarda esa “urbanist” yoki “shaharsoz” degan so‘zlarni deyarli hech kim bilmasdi. O‘z ishimni juda yaxshi ko‘raman va anchadan beri loyihalashtirishda shaxsan ishtirok etmayotgan bo‘lsam-da, hozirda studiyamizning barcha loyihalarida bosh-qosh bo‘lib kelyapman…
“Arxitektura va dizayn studiyasi” haqida so‘zlab bersangiz.
Studiyaning paydo bo‘lishini Amerika orzusi haqidagi filmlar bilan taqqoslash mumkin. O‘qituvchisidan ilhomlangan bir guruh kursdoshlar o‘z biznesini ochishga qaror qiladi. Shu tariqa Toshkent arxitektura-qurilish universiteti yerto‘lasida men tez-tez mehmon bo‘lib turadigan SAD studiyasi ish boshlaydi, 2017-yildan esa men ham studiya tarkibiga qo‘shilib, uning direktori va boshqaruvchi hamkori bo‘ldim.
O‘qituvchimiz, o‘z ishining mohir ustasi, studiyani tashkil etishda bizni qo‘llab-quvvatlagan Aleksandr Yevgenevich Kuranov bugungi kungacha jamoamiz a’zosi va kompaniyaning bosh me’mori hisoblanadi.
Studiyaning asosiy profili — tijorat ko‘chmas mulklarini loyihalashtirish: biznes markazlari, mehmonxonalar, banklar, ofislar, turar-joy komplekslari, kottej hamda kvartiralar. Lekin biz, shuningdek, shahrimizga mamnuniyat bilan sovg‘a qiladiganimiz ijtimoiy loyihalar bilan ham shug‘ullanamiz.
Uning afzalliklari nimada?
Studiyaning raqobatdosh ustunligi — biznesni samarali va xavfsiz yuritish uchun maksimal qulay sharoitlar yaratish. Bizning misolimizda buyurtmachi nafaqat konseptualistlar, arxitektorlar, urbanistlar, yo‘l muhandislari, fasad va interyer dizaynerlarini, balki ma’lum bir risklarni bartaraf etadigan, g‘oyaning paydo bo‘lishidan uning yakuniy amalga oshirilishiga qadar obyektga hamrohlik qiladigan biznes hamkorlarni ham topadi. Biz biznes tilini tushunamiz, uning manfaatlarini hisobga olamiz. Maqsadimiz — buyurtmachining faxriga va muvaffaqiyatli tijorat loyihasiga aylanadigan obyektlarni yaratish.
O‘zbekiston Marketing assotsiatsiyasi sizni to‘plangan tajriba, amalga oshirilgan loyihalar va ijtimoiy mas’uliyat darajasi bo‘yicha yetakchi kompaniyalardan biri sifatida tanladi. Siz bunga qanday qaraysiz?
Yutuqlarimiz e’tirof etilayotganini, albatta, qadrlaymiz va bundan juda minnatdormiz. Biz uchun fikr-mulohazalar doimo muhim, ayniqsa, bizni sevishsa. Bu bizning manfaat keltirishga bo‘lgan ishonchimizni mustahkamlaydi. Masalan, ijtimoiy loyiha doirasida amalga oshirgan rekonstruksiyamizdan so‘ng xavfsizlik nuqtayi nazaridan muammoli ko‘cha nol darajadagi YTH ko‘chasiga aylanganida, Sergeli tumani hokimining tashakkurini qabul qilganimizdan juda xursand bo‘ldik.
Kompaniyaga arxitektura loyihalash va dizayn sohasida yetakchilardan biriga aylanishiga nima yordam berdi?
Bir nechta omillar, masalan, bizning ochiqligimiz. Biz doimiy ravishda “kuzatuvchanlik"ni oshirish ustida ishlaymiz — xodimlarimizni ko‘rgazmalarga yuboramiz, o‘zimiz ko‘p sayohat qilamiz, o‘qiymiz, yangi trendlarni kuzatamiz, taqdimotlar o‘tkazamiz. Studiyada jurnallarga obuna bo‘lishiga e’tibor beramiz, suratga olamiz, sayohatlardan qiziqarli va foydali narsalar o‘rganamiz.
Va, albatta, bizning reputatsiyamiz, u esa kundalik narsalar bilan yaratiladi. Ular zerikarli va qiziqarsiz bo‘lishi mumkin, ammo loyihalaringiz sizni loyihalovchi sifatida maqtashi va tavsiya qilishi uchun tizimli yondashuv kerak, bu esa kompaniyani boshqarishni avtomatlashtirish, BIM (Building Information Modeling) kabi zamonaviy texnologiyalarni loyihalashga joriy etish, task-menejment, taym-menejment kabilarni o‘z ichiga oladi.
Nima uchun kompaniyalar mustaqil ravishda loyihalashtirmaydi, balki arxitektura byurosiga murojaat qiladi?
Loyihalash uchun arxitektorlarni yollash mehnat taqsimoti masalalaridan biri ekanini hamma ham tushunmaydi. Ba’zilar hatto ijrochilarni yollayapman deb o‘ylab, mutaxassislarni yollaydi, loyihalashni esa o‘zlari amalga oshiradi. Bu yerda bizning vazifamiz — ularni aynan bizga murojaat qilishga ishontirish, chunki “10 ming soat qoidasi"ni hech kim bekor qilmagan, malakali ekspertizani rivojlantirish oson ish emas.
Keng ko‘lamli vazifalarni taklif qilish, o‘ylab topish, loyihalashtirish va bajarishga qodir bo‘lgan mutaxassisga murojaat qilish har doim yaxshi g‘oya. Biz — nafaqat “qo‘lmiz”, balki professional “bosh"miz ham, biz buyurtmachini yuqori sifatli arxitektura konsalting bilan ta’minlash, ajoyib g‘oyalar to‘plamini yaratish, imkoniyatlar doirasini kengaytirish va maksimal darajada muvaffaqiyatli loyihani ishlab chiqish imkoniyatiga egamiz.
Kompaniya hisobida 600 dan ortiq amalga oshirilgan loyiha mavjud. Siz, ayniqsa, faxrlanadiganlari bormi?
Barcha loyihalarimiz — bizning faxrimiz. Ehtimol, eng yorqin misol — SAD studiyasi bir necha yil davomida rekonstruksiya qilgan “Trastbank” binosi. Albatta, buyurtmachi “osonroq va tezroq” bo‘lishini istaganida, qiyinchiliklar ham bo‘ldi. Biz uchun esa yakuniy mahsulot o‘zimiz xohlagandek bo‘lishi uchun o‘z pozitsiyamizni himoya qilish muhim hisoblanadi. Natija esa hammaga, shu jumladan, renovatsiya va rekonstruksiyaga qarshilarga ham ma’qul bo‘ldi.
Xalqaro bozorda Balidagi ofisimiz loyihalari — odamlar allaqachon yashayotgan ajoyib turar-joy majmualari bilan juda faxrlanamiz. Yurtimizda esa studiyamiz qozog‘istonlik developerlar bilan hamkorlikda loyihalashtirgan “Koh Ota” turar-joy majmuasining ishga tushirilgani, shuningdek, studiyamizning “Yangi Toshkent” loyihasi doirasida butun bir mikrorayonni loyihalashtirishda ishtirok etganini aytib o‘tishim mumkin.
Xalqaro bozorga qanday kirdingiz va u erda va O’zbekistonda rivojlanish qanday farq qiladi?
Biz postkovidal davr oson bo’lmasligini tushundik, shuning uchun biz pandemiya ta’siridan eng kam zarar ko’rgan bozorlarni qidirdik. Shunday qilib, Indoneziyadagi bali filiali paydo bo’ldi. Bali ofisining uch yillik faoliyati davomida SAD studiyasi yigirmadan ortiq ob’ektlarni loyihalashtirdi. Biz uchun xalqaro bozorga chiqish ustuvor yo’nalishlardan biridir. Biz Evropa Ittifoqi va BAA mamlakatlarida filiallar tashkil etish imkoniyatini ko’rib chiqmoqdamiz, MDH mamlakatlari yo’nalishiga qaraymiz.
Hozir nimalarga e’tibor qaratmoqdasiz va kelajak uchun qanday rejalaringiz bor?
Yaqin kelajakda SAD studiyasi har bir qadamimiz bizni yaqinlashtirayotgan kelajak shaharlari konsepsiyasini ishlab chiqishga e’tibor qaratadi. Shuning uchun bizga “stolda” loyihalashtirish qiziq emas. Biz uchun har bir obyekt foydalanishga topshirilishi muhim. Chunonchi, hozir Chorvoq yaqinidagi 220 xonali mehmonxona majmuasi ustida ish olib borilmoqda, u yerda bir nechta xususiy villalarni loyihalashtiryapmiz.
Gollandiyalik hamkasblarimiz bilan birgalikda Toshkentdagi yangi aeroportning keng ko‘lamli davlat loyihasini ishlab chiqishda ishtirok etmoqdamiz.
Shuningdek, biz Indoneziyaning yangi poytaxti Nusantara qurilishida ishtirok etish uchun indoneziyalik hamkorlarimiz bilan kollaboratsiya qilish imkoniyatlarini qidiryapmiz.
Bundan tashqari, Orol dengizini qayta tiklashdek azaliy orzu bo‘lgan loyihamiz bor. Ko‘pchilik buni Katta Orolni qanday qilib yana suv bilan to‘ldirish haqidagi sodda orzu sifatida qabul qiladi. Biz loyihani boshqacha ko‘ramiz: kelajak shaharlari konsepsiyamiz paradigmasida mintaqani qayta tiklash, ekologik vaziyatni barqarorlashtirish, infratuzilmani rivojlantirish.
Kelajak shahri — bu…
Shu o‘rinda SAD studiyasining “Atrofingizdagi dunyoni biz yaratamiz” shioriga qaytmoqchimiz. Va biz o‘z missiyamizni kelajak shaharlarini yaratishda ko‘ramiz. U atrofimizdagi dunyo, sivilizatsiyamizning barcha buyumlari — uylar, mashinalar, bezaklar, mebellar va bizni o‘rab turgan barcha narsalar u yoki bu tarzda arxitektorlar, dizaynerlar va muhandislar tomonidan yaratiladi, degan tushunchadan kelib chiqadi. Bizga ayonki, arxitektorlar atrofdagi borliqni yaratishning barcha jarayonlarida — kichik maydonlardan tortib to katta shaharlargacha ishtirok etadi.
Bizning manzaramizda kelajak shahri — bu xilma-xillik hukm suradigan muhit bo‘lib, unda har bir fuqaro o‘zini g‘amxo‘rlik bilan qamrab olingandek his qiladi. Bugun biz Toshkent har bir fuqaro ham o‘zini qulay his qila olmaydigan shahar ekanini tushunamiz. U avtomobil haydovchisi yoki piyoda, keksa yoki yosh bola bo‘lishi mumkin. Shu munosabat bilan biz ma’naviy taraqqiyot va farovonlik uchun har bir kishida vaqt, kuch va kayfiyat bo‘lgan kelajak shaharlarini yaratishni o‘z oldimizga maqsad qilib qo‘yamiz.
Reklama huquqlari asosida.
