“EastFruit” tahlilchilariga ko‘ra, 2023-yil yakuniga ko‘ra, O‘zbekiston dunyodagi eng yirik uzum eksport qiluvchi davlatlar qatoridan chiqib ketgan.
2022-yilda O‘zbekiston uzum eksporti bo‘yicha dunyoda 9-o‘rinda turgan bo‘lsa, 2023-yilda birdaniga 11 o‘rin yo‘qotib, 20-o‘rinni egallagan.
Shu bilan birga, eksport hajmi bir yilda birdaniga 8 barobar kamaydi, bu haqiqiy uzum falokati — g‘ayritabiiy sovuqlar tufayli katta maydonlarda uzumzorlarning nobud bo‘lishi natijasi bo‘ldi.
Uzumzorlarning yo‘qotilishi meva-sabzavot sanoati uchun og‘riqli zarba bo‘ldi, chunki uzum mamlakat daromadlarining asosiy eksporti va O‘zbekistonning ko‘plab kichik fermerlari uchun eng muhim daromad manbai bo‘lgan.
Shu bilan birga, yo‘qotishlar nafaqat yangi meva eksport sanoatiga, balki quritilgan mevalarga ham ta’sir ko‘rsatdi, chunki mayiz (quritilgan uzum) ham mamlakatning asosiy eksport mahsulotlaridan biri hisoblanadi.
Shu bilan birga, agar yangi uzum asosan eskirgan navlar to‘plami va murakkab logistika tufayli qo‘shni mamlakatlarga sotilsa, mayiz eksporti haqiqatan ham diversifikatsiya qilingan.
Ta’kidlanishicha, yangi uzumni sotib olgan mamlakatlardan farqli o‘laroq, yuqori daromadli mamlakatlar mayiz eksportida tobora ko‘proq ulushga ega bo‘lishdi.
Vaziyat shu qadar og‘irlashdiki, O‘zbekiston hatto uzumni chetdan import qildi. Biroq, uzumzorlar juda tez tiklanishga muvaffaq bo‘lganga o‘xshaydi, chunki bu mavsumda uzumning asosiy navlari va turlarining ko‘pchiligi uchun narxlar allaqachon normal darajaga qaytgan.
Shu sababli O‘zbekistondan uzum eksporti hajmi asta-sekin tiklanib borishi mumkin.
Avvalroq “EastFruit” O‘zbekiston tarvuz bozorida murakkab vaziyat yuzaga kelgani haqida ma’lum qilgandi.
Iyul oyi oxirida mamlakat bozorida yangi tarvuzning kichik ulgurji narxlari rekord darajada pasayib, har bir kilogramm uchun 8 sentni tashkil etgan.
