5-dekabr kuni Samarqandda bo‘lib o‘tgan xalqaro konferensiyada Energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov O‘zbekiston qanday qilib energiya resurslarining sof-importchisiga aylangani haqida so‘zlab berdi.
Uning qayd etishicha, asosiy maqsad — yalpi ichki mahsulot o‘sishi, aholi va uning farovonligi, qurilish sharoitida barqaror energiya ta’minoti. Uzoq muddatli istiqbolda uglerod neytralligiga erishish uchun atom energiyasi energetik muvozanatda bo‘lishi kerak, dedi u.
Vazir qisqa vaqt ichida energetika sohasida amalga oshirilgan islohotlarni, jumladan, davlat kompaniyalarini transformatsiya qilish va elektr energiyasini ishlab chiqarish, uzatish va sotish bo‘yicha funksiyalarni taqsimlashni sanab o‘tdi. Natijada xususiy investorlar jalb etildi.
“1991-yilda mustaqillikka erishganimizdan to 2016-yilgacha — 25 yil ichida biz atigi 2,2 GVt yangi quvvatlarni ishga tushirdik. Bu davrda O‘zbekiston iqtisodiyoti har yili 8%ga o‘sdi”, — dedi u.
Mirzamahmudov Shavkat Mirziyoyevning birinchi galdagi ustuvor vazifasi elektr energiyasi ishlab chiqarishning 85%ini ta’minlaydigan gaz tarmog‘ini modernizatsiya qilish va zamonaviy texnologiyalarni jalb qilish ekanini ta’kidladi. 2017-yildan O‘zbekistonda 12 GVt quvvat, jumladan, yangi issiqlik, quyosh va shamol elektr stansiyalari ishga tushirildi.
Foto: “O‘zatom” matbuot xizmati
“Biz energiya resurslarining sof-eksportyoridan sof-importyoriga aylandik, chunki dunyo o‘zgarmoqda, jahon iqtisodiyoti esa Osiyo tomon siljiyapti. Shu sabab ham uzoq muddatli istiqbolda biz atom energiyasini energiya balansining zaruriy qismi sifatida ko‘rib chiqamiz”, — dedi Jo‘rabek Mirzamahmudov.
Vazir atom elektr stansiyasini qurish va uni umumiy energiya balansiga kiritish rejaga kiritilganini ta’kidladi. Biroq, bunday loyiha qachon va qanday amalga oshirilishini O‘zbekiston “MAGATE” bilan birgalikda belgilamoqchi.
O‘z navbatida, Atom energiyasi agentligi (“O‘zatom”) direktori Azim Axmedxo‘jayev atom elektr stansiyasi qurilishi nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyoga foyda keltiradi, deb hisoblaydi.
“Bizningcha, bu (AES qurilishi — „Spot“ izohi) — qayta tiklanadigan energiya manbalarini rivojlantirish bo‘yicha katta dasturni muvozanatlash uchun yaxshi vositadir. Bu qazib olinadigan yoqilg‘i manbalariga qaramlikni kamaytiradi va iqtisodiyotimizning barqaror rivojlanishini ta’minlaydi,” — dedi Axmedxo‘jayev.
“O‘zatom” rahbari ilm-fan, texnologiyalarni rivojlantirish, qurilayotgan kichik AESning ayrim detallarini mahalliylashtirish uchun platforma yaratish rejalari haqida ma’lum qildi. Natijada O‘zbekiston xorijda o‘z xizmatlarini ko‘rsatish va eksport varaqasini kengaytirish imkoniyatiga ega bo‘ladi, dedi u.
Azim Axmedxo‘jayev. Foto: “O‘zatom” matbuot xizmati
O‘zbekistonda kichik AES qurilishi
Joriy yilning 27-may kuni “O‘zatom” va “Rosatom” kam quvvatli AES qurish bo‘yicha shartnoma imzoladi. Loyiha Rossiya ishlanmasi — RITM-200N bosimli suv reaktoriga asoslangan. RITM-200N reaktorining issiqlik quvvati — 190 MVt, elektr quvvati — 55 MVt, xizmat muddati — 60 yilgacha.
Atom energiyasi agentligi matbuot xizmati “Spot"ga kam quvvatli AESning birinchi reaktorini ishga tushirish besh yildan keyinga mo‘ljallanganini ma’lum qildi.
Shavkat Mirziyoyev OAVga bergan bayonotida dunyoda deyarli barcha davlatlar energetik xavfsizlik va barqaror rivojlanishni atom energetikasi hisobiga ta’minlashini, O‘zbekiston uran zaxiralarini uchinchi davlatlarga eksport qilayotgan mamlakat sifatida loyiha hayotiy ahamiyatga ega ekanligini qayd etdi.
Iyun oyi oxirlarida AES loyihasi bo‘yicha dastlabki ishlar boshlandi. Unda Jizzax viloyatidagi belgilangan maydonda amalga oshiriladigan birinchi qurilish shtabi joylashtirilib, rejalashtirilgan muddatda ishlarni boshlash bo‘yicha vazifalar belgilab olingandi.
Sentabr oyida “O‘zatom” va “Rosatom” o‘rtasida kam quvvatli AES qurilishi bo‘yicha ishlarni boshlash to‘g‘risida bayonnoma imzolandi. Hujjat qurilish maydonchasida tayyorlov ishlari, loyihalashtirish hujjatlarini ishlab chiqish hamda litsenziyalash bosqichiga o‘tishni nazarda tutadi.
Avvalroq AES qurilishi direksiyasi Xitoyning CNNC sho‘ba korxonasi bilan memorandum imzolagani haqida xabar berilgandi.
