27-dekabr kuni Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishi boshlandi, deb xabar qildi Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov matbuot xizmati.
Tamal toshini qo‘yish marosimi Jalolobod viloyatining Tosh-Qutchu qishlog‘ida bo‘lib o‘tdi. Unda Qirg‘iziston rahbaridan tashqari, Xitoy taraqqiyot va islohotlar davlat qo‘mitasi raisi Chjen Shansze va O‘zbekiston bosh vaziri o‘rinbosari Jamshid Xo‘jayev ham ishtirok etdi.
Japarov tarmoq qurilishini “tarixiy voqea” va “transport infratuzilmasini rivojlantirishda yangi davr"ning boshlanishi deb atadi. Bo‘lajak magistral Sharq va G‘arb o‘rtasidagi “strategik ko‘prik” bo‘ladi, dedi u.
“Uning yaratilishi Xitoy, Yaqin Sharq, Turkiya va Yevropa Ittifoqi o‘rtasidagi transport yo‘nalishlarini diversifikatsiya qilish imkonini beradi, shuningdek, Markaziy Osiyoning logistika raqobatbardoshligini oshiradi”, dedi — Japarov. Loyihaning Qirg‘iziston uchun ahamiyati alohida ta’kidlandi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, temir yo‘l mamlakat orqali tranzit hajmini oshiradi, viloyatlarning iqtisodiy rivojlanishini tezlashtiradi, ularning transport imkoniyatlarini yaxshilaydi, shu bilan birga, savdo va turizmning o‘sishiga yordam beradi. Qirg‘iziston mamlakatning shimoli va janubi o‘rtasida qo‘shimcha Baliqchi — Makmal tarmog‘ini qurishni rejalashtirmoqda.
Xo‘jayev Shavkat Mirziyoyevning ishtirokchilarga murojaatini o‘qib eshittirdi. O‘zbekiston prezidenti bo‘lajak filial Markaziy Osiyodan Xitoyga eng qisqa yo‘l bo‘lishini va Yevropa Ittifoqiga yuklarni yetkazib berishni taxminan bir haftaga tezlashtirishini ta’kidladi.
Magistral bo‘ylab yuk tashishning yillik hisob-kitob hajmi 15 mln tonnani tashkil etadi. Istiqbolda liniyada muntazam yo‘lovchi tashishni tashkil etish, shuningdek, uni Transafg‘on yo‘lagi bilan bog‘lash rejalashtirilgan.
Temir yo‘l Qoshg‘ar-Torugart-Makmal-Jalolobod-Andijon yo‘nalishi bo‘ylab o‘tadi. Loyiha doirasida 20ta stansiya, 42ta ko‘prik, 25ta tunnel, tranzit-logistika terminallari va omborlar qurish rejalashtirilgan bo‘lib, bu o‘n minglab ish o‘rinlarini yaratish imkonini beradi.
“Bo‘lajak temir yo‘l uch mamlakat o‘rtasidagi yuk va odamlar oqimini oshiradi”, — dedi Chjen Shansze. U tarmoqning tashkil etilishi sanoatni rivojlantirish, investitsiyalar va savdoning o‘sishiga xizmat qilishiga ishonch bildirdi.
Uch tomonlama temir yo‘l loyihasi
Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishiga tayyorgarlik 2022-yilda boshlangan. Uch tomonlama kelishuv bilan loyihaning texnik-iqtisodiy asoslarini ishlab chiqish bo‘yicha ishlarni yakunlash belgilandi.
Temir yo‘l qurilishi bo‘yicha loyihaning asosiy kelishuvlari hal qilingan, uning qiymati taxminan $5,1 mlrdni tashkil qiladi. Uzunligi hozirgacha 454 km bo‘lishi mumkin. Joriy yilning iyun oyida temir yo‘l qurilishi bo‘yicha strategik loyihani amalga oshirish to‘g‘risidagi bitim imzolandi.
Iyulda Shavkat Mirziyoyev loyihani amalga oshirish bo‘yicha bitimni tasdiqladi. Hujjat bilan loyihani amalga oshiruvchi kompaniyaning ustav kapitaliga $255 mln ajratish topshirilgan. Shundan $14 mlni joriy yil oxirigacha o‘tkazilishi kerak.
Oktabr oyi boshida Bishkekda loyiha idorasi ochildi. Aqilbek Japarov mazkur temir yo‘lning qurilish ishlari o‘z vaqtida yakunlanishini aytdi. Noyabrga kelib, Qirg‘iziston hukumati loyiha kompaniyasiga $14 mln ajratishni tasdiqladi.
YTTB Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishini moliyalashtirishi mumkin. Bank O‘zbekiston Transport vazirligi bilan loyiha doirasidagi hamkorlik yo‘nalishlarini muhokama qildi.
Mazkur temir yo‘li qurilishi 2024-yilning 27-dekabrida boshlanishi ma’lum qilindi. Qirg‘iziston Vazirlar Mahkamasi va qo‘shma loyiha kompaniyasi investitsiya shartnomasini imzoladilar.
