2024-yil yakunlariga ko‘ra, O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $65,93 mlrdni tashkil etdi. Bu haqda Statistika agentligi hisobotida keltirilgan.
Ko‘rsatkich 2023-yilga nisbatan 3,8%ga oshgan. Bunga eksportning sezilarli o‘sishi ($26,94 mlrd, +8,4%), shuningdek, importning oshishi ($38,98 mlrd, +0,8%) sabab bo‘ldi. Salbiy saldo $12,03 mlrdgacha kamaydi (bir yil avval — $13,78 mlrd).
Dekabr oyida O‘zbekiston oltin savdosini qayta tiklab, uni $854 mlnga realizatsiya qildi. 2024-yilda qimmatbaho metallar eksporti $7,48 mlrdni (yillik hisobda 8,3%) tashkil etdi.
Xitoy O‘zbekiston bilan savdo bo‘yicha ($12,48 mlrd) birinchi o‘rinni, shuningdek, asosiy tovar yetkazib beruvchi rolini ($10,43 mlrd) saqlab qoldi. Ikkinchi o‘rinni $11,63 mlrd bilan Rossiya egalladi, bu yo‘nalishda eksport sezilarli darajada oshdi ($3,68 mlrd).
Shuningdek, Qozog‘iston ($4,27 mlrd), Turkiya ($2,93 mlrd) va Janubiy Koreya ($2 mlrd) tashqi savdo hamkorlari beshligiga kirdi, ular bilan savdo sekinlashdi. Muhim sheriklardan Fransiya, Afg‘oniston, Qirg‘iziston va Tojikiston bilan savdo profitsiti qayd etildi.
Eksport
Oltindan tashqari, sanoat mahsulotlari asosiy eksport mahsuloti bo‘lib qolmoqda. Yanvar-dekabr oylarida ularni yetkazib berishdan tushgan tushum $4,2 mlrdga (+3,7%) yetdi.
To‘qimachilik va gazlamalar eksportidan tushgan tushum $1,99 mlrd (-3,7%) ni tashkil etdi. Rangli metallar yetkazib berish 7,6% ga — $1,49 mlrdgacha oshdi, po‘lat va cho‘yan eksporti esa 5,8% ga — $175 mlngacha kamaydi.
Ikkinchi o‘rinda $2,17 mlrd (+22,4%) bilan oziq-ovqat mahsulotlari turadi. Bunda sabzavot va mevalar ($1,58 mlrd, +32,5%), shuningdek, don mahsulotlari ($397,9 mln, -16,9%) ustunlik qiladi.
Kimyoviy mahsulotlari eksporti hajmi $1,68 mlrd (+29,1%) ni tashkil etdi. Noorganik moddalar 83% ga o‘sib, $910,7 mlnga, o‘g‘it yetkazib berish esa $357,4 mlndan (+6,3%) yetdi.
Mashinasozlik mahsulotlarini yetkazib berish 7,9% ga — $1,2 mlrdgacha kamaydi. O‘z navbatida, avtomobillar va ularning butlovchi qismlari eksporti yetakchi o‘rinni saqlab qoldi, biroq 16% ga qisqarib, $414,5 mlnni tashkil etdi.
“Boshqa transport uskunalari” eksporti uchdan bir qismga ($131,5 mln) oshdi. Elektrotexnika ($211,1 mln), elektr aloqa va ovoz yozish uskunalari ($52,4 mln) hamda ma’lumotlarni qayta ishlash uskunalari ($8,3 mln) yetkazib berish 7,3% ga kamaydi.
Iste’mol va boshqa tovarlar eksporti $1,1 mlrd (-7,5%) ni tashkil etdi. Kiyim-kechak yetkazib berishdan tushgan daromad $853,9 mlnga (-14,3%) yetdi, “turli tayyor mahsulotlar” bo‘yicha 49,7% ga — $171,2 mlnga o‘sish kuzatildi.
Neft mahsulotlari yetkazib berish uchdan ikkiga oshib, $567 mlndan oshdi, elektr energiyasi eksporti ham yarim baravarga oshdi ($115,9 mln). Bundan tashqari, gaz eksporti o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan ($627,6 mln) 18,4% ga oshdi.
Import
Tovarlar importi tarkibida mashinasozlik mahsulotlari $13,48 mlrd (-9,7%) bilan yetakchilik qilmoqda. Avtomobillar va butlovchi qismlarni yetkazib berish $3,33 mlrd (-25,7%), elektrotexnika — $1,99 mlrd (+5,1%), energiya generatorlari — $1,09 mlrd (+16,9%), aloqa qurilmalari — $1,03 (+19,3%) ni tashkil etdi.
Ikkinchi o‘rinni sanoat tovarlari egalladi — $6,05 mlrd (-4,2%). Cho‘yan va po‘lat ($2,66 mlrd, +4,4%), yog‘och mahsulotlari ($398,3 mln, +4,3%) va rangli metallar ($371,4 mln, +9,1%) importi oshdi.
Kimyo sanoati mahsulotlari importi 3,6% ga kamayib, $4,68 mlrdga yetdi. Tibbiy mahsulotlar uchun xarajatlar $1,73 mlrdga (+8,1%), birlamchi plastmassalar uchun $792,6 mln (-10,9%) ga yetdi.
Yoqilg‘i va yoqilg‘i-moylash materiallari yetkazib berish 50% dan ko‘proqqa — $3,95 mlrdga ko‘paydi. Rossiya va Turkmanistondan gaz importi 2,4 baravarga o‘sib, $1,67 mlrdni tashkil etdi. Neft va neft mahsulotlari uchun xarajatlar $1,97 mlrd (+22,2%) ga yetdi.
Shuningdek, xorijiy oziq-ovqat mahsulotlari importi $3,69 mlrd (+5,7%) ni tashkil etdi. Don yetkazib berish uchun $918,9 mln (-18,4%), shakar va qandolat mahsulotlari — $621,4 mln (+11,3%), sabzavot va mevalar uchun $383,8 mln (+10,2%) sarflangan.
Avvalroq xorijdan pul o‘tkazmalarining yillik hajmi 30%ga oshgani haqida xabar berilgandi.
