AQSр prezidenti Donald Tramp 2-aprel kuni dunyoning ko‘pchilik mamlakatlaridan import qilinadigan tovarlarga “ko‘zgu” bojlarini joriy etish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Bu haqda Oq uy rasmiy veb-saytida xabar berildi.
Yangi boj stavkalari hozirgi ma’muriyatning fikricha, AQShga nisbatan qo‘llanilayotgan “amaliy tariflar"ga moslashtirildi. Bojxona to‘lovlaridan tashqari, ularda “valyuta kursini sun’iy boshqarish” va notarif savdo cheklovlari ham inobatga olingan.
Eng yuqori boj stavkalari Lesoto hamda Sen-Pyer va Mikelon orollari uchun (50%) joriy etilgan. Kambojadan import qilingan tovarlarga 49%, Laosdan — 48%, Madagaskardan — 47%, Vyetnamdan — 46% boj solig‘i qo‘yiladi.
Xitoydan keltirilgan mahsulotlarga 34%, o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan Tayvan yetkazib beradigan tovarlarga 32% qo‘shimcha boj solinadi. Hindistondan keltirilgan tovarlar uchun 26%lik, Janubiy Koreyadan — 25%lik, Yaponiya va Malayziyadan — 24%lik stavka belgilanadi. Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga nisbatan 20%lik stavka qo‘llaniladi.
Buyuk Britaniyadan keltirilgan tovarlarga 10%lik boj solinadi. Xuddi shunday stavka Turkiya va Braziliya uchun amal qiladi.
MDH va Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun Tramp turli miqdordagi tariflarni joriy qildi.
- Moldova — 31%;
- Qozog‘iston — 27%;
- Armaniston — 10%;
- Ozarbayjon — 10%;
- Gruziya — 10%;
- O‘zbekiston — 10%;
- Turkmaniston — 10%;
- Qirg‘iziston — 10%;
- Tojikiston — 10%.
Import uchun joiry qilinayotgan yangi stavkalar ro‘yxatida Rossiya tilga olinmagan.
Kanada va Meksika uchun umumiy bojlardan istisno qilingan bo‘lsa-da, Tramp bu mamlakatlardan keltirilayotgan ayrim tovarlarga qo‘shimcha tariflar joriy etishga qaror qildi.
AQSh prezidenti alohida farmon bilan 2-maydan so‘ng Xitoy va Gonkongdan mamlakatga yuborilgan barcha tovar jo‘natmalariga ularning qiymatidan 30% hamda qo‘shimcha $25 miqdorida boj belgiladi.
Hujjatda ta’kidlanishicha, tashqi savdodagi hozirgi vaziyat Amerika iqtisodiyoti uchun “favqulodda tahdid"ni keltirib chiqarmoqda. Tramp hamkor davlatlarni “o‘zaro munosabatlarning yo‘qligi” va AQShda ish haqi va talabning pasayishiga olib keladigan iqtisodiy siyosat yuritishda aybladi.
Shuningdek, AQSh prezidenti tashqi savdo sohasida favqulodda holat joriy etilganini e’lon qildi. U farmonni “iqtisodiy mustaqillik deklaratsiyasi” deb atab, uni imzolagan kunni esa “ozodlik kuni” deb ta’rifladi.
Aksariyat iqtisodchilar qarorga salbiy munosabatda bo‘lishdi. Masalan, Xalqaro valyuta jamg‘armasining sobiq bosh iqtisodchisi Ken Rogoff farmonni “jahon savdosi uchun yadroviy bomba” deb atadi, Nomura Research ijrochi iqtisodchisi Takaxide Kiuchi esa bojlar “global erkin savdo tartibini buzishi” mumkinligini aytdi.
Xitoy Savdo vazirligi “bir tomonlama bosim"ga qarshi choralar ko‘rish niyatida ekanini ma’lum qildi va AQShni “teng huquqli muloqot"ga chaqirdi.
Yevrokomissiya rahbari Ursula fon der Lyayyen ham muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchragan taqdirda “keyingi qadamlar"ga tayyorligini ma’lum qildi.
Avvalroq Spot Xitoy, Yaponiya va Janubiy Koreya AQSh bojlariga qarshi birlashgani haqida yozgandi.
Ular AQShning savdo cheklovlariga qarshi turishga va elektron butlovchi qismlarni o‘zaro yetkazib berishga kelishib oldi.
